یه‌کێتی زانایانی ئاینی ئیسلامی کوردستان
كوردى | العربية ئێمە لە فەیسبوک په‌یوه‌ندی  |  لقه‌کان  |  ستافی کار  |  لینکی پێویست

ئەنجامی گەڕان

1 -  رونكردنەوەیەك لەلایەن لێژنەی باڵای فەتوای هەرێمی كوردستان سەبارەت بە جەژنی نەتەوەیی نەورۆز

 

نەورۆز جەژنێكێ نەتەوەیی گەلی كوردستانە، نیشانەی سەركەوتن و كۆتایی هاتنە بە زوڵم و ستەم و زۆرداری لە مێژووی نەتەوەكەماندا، تا ئاشكرای بكات كە گەلێكی سەربەخۆی خاوەن ناسنامەی خۆیەتی، و پەیوەندی بە بیروباور ( العقیدە ) و پەرستشەكان ( العبادات ) نیە.

بۆیە ئێمە لە روانگەی فەرموودەكانی پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت)، وە بۆچوونی زانایان بە دروست و رەوای دەزانین‌و، شتێك نییە دژایەتی هەبێت لەگەڵ ئایین و بیروباوری مسوڵمانان، لەبەر ئەم هۆیانە:

1-     یاسایەكی فیقهیمان هەیە كە دەڵێ‌: (( الأصل في الاشياء الاباحة)) واتە: ئەسڵ و بنەرەت لە هەموو شتێكدا رێ پێدان و درووست بوونە مادام دەقێكی وەها نەبێت كە قەدەغەی بكات.

2-     هەموو گەل و نەتەوەیەك لە سەرتاسەری جیهانی ئیسلامیدا رۆژێكیان تەرخان كردووە بۆ خۆشی و ناوییان لێناوە جەژنی نیشتیمانی.

3-     پێغەمبەر (دروودی خوای لەسەر بێت) فەرموویەتی (( لكل قوم عيد وهذا عيدنا )) رواه البخارى و مسلم، واتە: هەموو گەل و نەتەوەیەك جەژنێكی هەیە ئەمەش جەژنی ئێمەیە كە مەبەست پێی جەژنی قوربان بوو.

4-     لە روانگەی شەرحەكانی (( فتح الباري و عمدة القارى، و إرشاد الساري )) بۆمان دەردەكەوێت كە مەبەستی پێغەمبەر (دروودی خوای لەسەر بێت) جەژنی ئاینی بووە نەك جەژنەكانی تر، چونكە پێغەمبەر (دروودی خوای لەسەر بێت) دانی بە جەژنەكانی تر داناوە وە بەوەی دەفەرموێ ( لكل قوم عید ) بۆ هەموو نەتەوەیەك جەژنێك هەیە، جەژنی ئیسلامیش جەژنی رەمەزان و قوربانە، وە هیچ دژایەتیەك نیە لە نێوان جەژنەكان وەك جەژنی ئاینی كە عیبادەت بێت كە هەر ئەم دوانەیە و ئەوانی تر كە عادەت و نەریتە.

5-     هیچ دەقێك لە قورئان و فەرمودەدا نییە كە رێگە نەدات بە بۆنەكان بگووترێت جەژن وەك جەژنی دایك و جەژنی ئافرەتان، جەژنی نەتەوەیی و نیشتیمانی، لەم بارەوەیەش ماموستای زانا و گەورە مامۆستا عبدالكریم الدبان لە گۆڤاری ( التربية الاسلامية ) لە وەڵامی ناونانی بۆنەی نەورۆز بە جەژن فەرمویەتی: (( اما تسميته عيدا فليست حراما ولا مكروهة إلا إذا ان ذالك اليوم عيد وضعه الشارع )) واتە: ناوبردنی بە جەژن حەرام نیە و مەكروهیش نیە، بەلكو لە كاتە حەرام دەبێت كە ئەو جەژنە بە جەژنێكی ئاینی بزانیت و باوەری وابێت كە لەلایان خواوە دەست نیشان كراوەو دانراوە.                                                                  

6-     هەر بۆیە هەرگیز نەتەوەی كورد باوەری وا نییە كە خوای گەورە رۆژی نەورۆزی بە جەژن بۆ ئێمە دانابێت، بەلكو خۆمان وەكو نەتەوەیەك رۆژی نەرۆزمان وەك جەژنێكی نەتەوەیی و نیشتیمانی بۆ خۆمان داناوە.

7-     وە شتێكی ئاسایە ئێمە وەكو موسوڵمان لە پاڵ جەژنی ئایینی جەژنێكی تری نیشتیمانیمان هەبێت ئیتر بە هەر ناوێكەوە بێت، وە پێچەوانەی هیچ دەقێكی شەرعی صریح و صحیح دا نیە.

8-     ئەمەش كە بە شێوازی ناشەرعی ژن و پیاوێك تێكەڵ دەبن، ئەمە راستە حەرامە و رێگە پێدراو نییە لە شەرعدا بەو شێوەیە، بەڵام ئەم حەرامی (لذاته) نییە بەلكو حەرامێكی (عارضي) یە، و ئامۆژگاری گەنج و لاوە موسڵمانەكانمان بكەین لە سەر خراپی تێكەل بوون بەم شێوەیە و رێنمونیان بكەن.

9-     لە سالی 1970 زانایانی كوردستان هەریەك لە: (( م.شێخ محمدی خال، و م. مصطفی نجیب قەرەداغی، و م. عبدالحمید ئەتروشی، و م. شێخ محمد ی قەرەداغی، و م. سید حسن لە كەركووك، و م. ملا عبدالله چروستانی، و م. ملا عبدالرحیم پەرخی، و م. ملا عبدالسلام ))فتوایان داوە كە نەورۆز بۆنەیەكی نەتەوەیی كوردەو ئاگری نەورۆزیش ئاماژەی سەركەوتنی شۆرشی نەتەوەیەكە بە سەر زولم و ستەم دا، نەورۆزیش سەری سالی نوێی كوردیە، خۆی لە خۆیدا بۆنەیەكی رەوایەوە ئەگەر شتی نا ئاسایی و نا پەسەندیش – خوا نەخواستە – لە هەر بۆنەیەك رووبدات نابێت بەم هۆیە بۆنە و جەژنێكی نەتەوەیی گەلەكەمان لە كەدار بكەین.

 

یەكێتی زانایانی ئاینی ئیسلامی كوردستان

لێژنەی باڵای فەتوای كوردستان

19/ 3/2013

 

 


2 -  روونكردنه‌وه‌ی لێژنه‌ی باڵای فه‌توای كوردستان ده‌رباره‌ی نه‌ورۆز

له‌ رۆژی (19/3/2013) لێژنه‌ی باڵای فه‌توای كوردستان روونكردنه‌وه‌یه‌كی ده‌رباره‌ی نه‌ورۆز بڵاوكرده‌وه‌، بۆ بیرهێنانه‌وه‌ ده‌توانن له‌م لینكه‌ بیخوێننه‌وه‌:

 

رونكردنەوەیەك لەلایەن لێژنەی باڵای فەتوای هەرێمی كوردستان سەبارەت بە جەژنی نەتەوەیی نەورۆز

http://www.zanayan.org/t_detail.php?section=2&id=26412 


3 -  لقی ڕانیە لە پێشوازی سەرۆکی زانایان و چەند چالاکیەکدا

بەرواری١٦
-٢- ٢٠١٥ لقی ڕانیە پێشوازی لە مامۆستا عەبدوڵا مەلا سەعید سەرۆکی یەكێتی زانایان
و شاندێكی یاوەری کرد ,کە سەردانی دەڤەری ڕاپەڕینیان کرد بوو, سەرەتا بەشداری ئەو
سیمینارەی کرد کە بۆ بەڕێز سەرۆکی زانایان سازکرابوو لە پەیمانگای زانستە ئیسلامیەكانی
ڕانیە لە سەر کوشتن و بڕینی نابەجێ و تایبەت سەربڕین و سوتاندنی خەڵک ,کە بەڕەفتاری
دوور لە ئایینی وەصف کرد ، دواتر بەیاوەری لقی رانیە سەردانی ئەوقافی ڕاپەڕینیان
کرد، هەروەها لە شارۆچكەی حاجیاوا سەردانی بە ڕێز (حاجی ملا انور) یان کرد بەمەبەستی
بەسەر کردنەوە, کە ماوەیەکە نەخۆشەو دوعای بە خێریان بۆ کرد.



لە
لایەكی ترەوە لە درێژەی كاروچالاكیەكانی لقی رانیەدا, بەرپرسی لق (ملا عبداللە) ی
زەنگڵ بەشداری دوو کۆبوونەوەی کرد کە لە شارەوانی ڕانیەو کتێبخانەی گشتی ئەنجام
دران بەمەبەستی ئامادەکاری بۆ (٥-٣)کە ڕۆژی ڕاپەڕینی شاری ڕانیەو دەڤەری ڕاپەڕینە
,هەروەها بەرواری (١٧-٢)  هه ندێ ئەندامی
لق بۆ کەناڵی نەورۆز تیڤی دوان لەسەر ڕەوشی ئێستای کوردستان وچۆنیەتی بەیەکەوە کار
کردنی حیزبەکان بۆ بەرەو پێش بردنی کوردستان بەگشتی.


4 -  یەکێتی زانایان بە بۆنەی ساڵیادی ئیسراو میعراج پەیامێک بڵاو دەکاتەوە

لە پەیامێکدا بە بۆنەی ساڵیادی ئیسراو میعراجی پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان پیرۆزبایی لە موسڵمانان دەکات و خوازیارە ئەم یادە ببێتە مایەی تێپەڕاندنی ناخۆشیەکان و سەلامەتی کوردستان لە مەترسی ئەو پەتایەی بڵاوبۆتەوە، ئەمەی خوارەوە دەقەکەیەتی:


بەناوی خوای گەورەو میهرەبان


((سُبْحَانَ الَّذِي أَسْرَى بِعَبْدِهِ لَيْلًا مِنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ إِلَى الْمَسْجِدِ الْأَقْصَى الَّذِي بَارَكْنَا حَوْلَهُ لِنُرِيَهُ مِنْ آَيَاتِنَا إِنَّهُ هُوَ السَّمِيعُ الْبَصِيرُ)) الإسراء:1.


بە بۆنەی هاتنەوەی ۲۷ی رەجەبی ۱٤٤۱کۆچی ساڵیادی شەوڕۆیی پێغەمبەری سەروەرمان (درودو سەلامی خوای لەسەر بێت) پیرۆزبایی لە موسلمانان دەکەین و خوازیارین بە رامان و وردبوونەوە لە واتاو دەرسەکانی ئەو یادە مەزنە، خەرمانێکی تازە لە پەرێزی ئیمان و پابەندی بە رێبازی ئیسلام و سوننەتی پێغەمبەر بێنینە کایەوە.


ئیسراو میعراج کۆمەڵێک وانەی گرنگ و گەورەی تێدایەو کۆی روداوەکەش تەعبیرە لە رێزلێنان و گیرابوونی نزاو پشتیوانی و دڵنەوایی پێغەمبەری پێشەوا لەلایەن خوای میهرەبانەوە، بەتایبەت دوای لەدەستدانی ئازیزانی و تەحەمول کردنی ئەزیەت و ئازار لەسەر بانگەوازی بۆ دینی خوا لە تائیف و هەموو ئەو ناخۆشیانەی لەو پێناوە هاتنە رێگەیەوە.


لە کاتێکدا ئەو یادە بەرز رادەگرین، کە وڵاتەکەمان و جیهان بە گشتی رووبەڕووی پەتاو مەترسی ڤایرۆسی (کۆڕۆنا) بویتەوە، کە سوپاس بۆ (خوای گەورە)و هەوڵ و هەنگاوەکانی حکومەتی هەرێم و رێنمایی و رێکارە تەندروستیەکانی وەزارەتی تەندروستی، بە بەرواورد لەگەڵ ئەو وڵاتانەی نەخۆشیەکەی لێ بڵاو بۆتەوە هەرێمەکەمان زۆر باشترو سەلامەتترە.


وێرای جەختکردنەوەمان لە پێویستی پابەندی بە رێنماییە تەندروستیەکان، گەشبینین ئەو دوعاو خۆراگری و هەماهەنگی و گیانی هاوکاری و خۆپارێزیەی میللەتەکەمان، دەبێتە ئومێدو دڵنەوایی و ئاسۆی سەرکەوتن و زاڵبوون بەسەر ئەو نەخۆشیە، وەک چۆن خوای گەورە دەرگای دڵنەوایی و سەلامەتی و پاڵپشتی بەهۆی ئیسراو میعراجەوە لە پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) کردەوە، ئاوایش دەرگای خێرو خۆشی لە گەلی کوردستان دەکاتەوەو ژیان ئاسایی دەبێتەوەو ئاوەدانی دەکەوێتە شارو وڵاتمان.


جارێکی تر ئەو یادە بەرزو شکۆدارە پیرۆز دەکەین و هیوای سەلامەتی و تەندروستیەکی باش بەتایبەت لەو پەتایە بۆ هەموو لایەک دەخوازین، هەروەك گرنگە ئەم یادە دەرفەتێک بێت بۆ پتر زیندووكردنەوەی سوننەتەكانی  پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت)، بەتایبەت لەو قۆناغە هەستیارەی مرۆڤایەتی پێیدا تێپەڕ دەبێت.


 


یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان


26ی رەجەبی 1441کۆچی


21ی نەورۆزی 2020کوردی


5 -  سەرۆکی یەکێتی زانایان لەپێناو ئاشتی و بەرژەوەندی گشتی پەیامێک ئاراستەی لایەنە سیاسیەکان دەکات

ئەمرۆ 25ی3ی2021 بەرێز د.عبدالله مەلا وەیسی لە لاپەڕەی تایبەتی خۆی لە فەیسبووک پەیامێکی ئاراستەی لایەنە سیاسیەکان کردووەو خوازیارە هەمووان بە پیر پەیامەکەی سەرۆکی هەرێمەوە بچن، کە بانگهێشتی سەرجەم لایەنەکانی کردووە بۆ کۆبوونەوەیەکی تایبەت.


سەرۆکی یەکێتی زانایان نووسیویەتی: گرنگە لایەنە سیاسیەکان ئەم بەهارە بکەنە بەهاری ئاشتی.


لە پەیامەکەیدا هاتووە: هیواخوازم بەهاری ئەمساڵ بەهاری ئاشتی و ئاشتبوونەوەو یەکخستنەوەی نێو ماڵی کورد بێت، بەتایبەت ئەم قۆناغەی گەلەکەمان پێی تێپەڕ دەبێت وا دەخوازێ هەمووان لە پێناو ئامانجی گشتی و نەتەوەیی تێبکۆشین و بەرژەوەندی باڵای کوردستان لەبەر چاو بگرین.


هەروەها نوسیویەتی: رێزدار سەرۆکی هەرێم لە دوا پەیامی بە بۆنەی نەورۆز دەستپێشخەریەکی گرنگی وروژاند بەوەی دوای نەورۆز بانگهێشتی سەرجەم لایەنەکان دەکات بۆ کۆبوونەوەیەکی تایبەت.


ئەو هەنگاوە دڵخۆشکەرو ئومێد بەخشە بۆ ئێستای گەلەکەمان، چونکە دەمێکە خەڵکی کوردستان چاوەڕوانی هەنگاوی لەم جۆرەیە.


لە کۆتایی پەیامەکەی سەرۆکی یەکێتی زانایان دەڵێت: بە پێی ئەزموون وەرگرتن لە رووداوەکانی رابردوو وە بەهەموو پێوەرو شرۆڤەکان دەرکەوتووە خاڵی بەهێزی کورد لە یەکبوون و یەکهەڵوێستی و تەبایی نێوماڵی خۆی بووە، ئەمەش وا دەخوازێ هەمووان هیممەتی بۆ بکەن.


دەخوازم سەرجەم لایەنە سیاسیەکان لە سۆنگەی بەرپرسیارێتی و لەبەرچاوگرتنی ئامانجی نیشتمانی بە ستراتیژو هەنگاوی ئاشتیانە لێک نزیک ببنەوەو ئەجێندای تەسک و حزبی و تایبەتی وەلاوەبنێن و، بەرژەوەندی باڵای نەتەوەیی لەبەر چاوو بگرن..


6 -  پێگەی (ئاڵا) لە دیدی ئیسلامدا

مەلا عبدالله شێرکاوەیی*


ئاڵا هێماو پیشاندەری شوناسی نەتەوەییە، رەنگ و نەخشەکەی بەڵگەی بوونی ناسنامەی نەتەوەیەکی خاوەن جوگرافیاو زمان و فەرهەنگ و بوونە، بەدرێژایی مێژوو هەموو میللەتان بەجیاوازی شوێن و زمان و ئایینەوە ئاڵای خۆیان هەبووە، بەپێی تۆخبوونی چەمکی دەوڵەت و نەتەوەکان ئاڵا زیاتر رۆڵ و واتای خۆی دروست کردووە، لە ئێستادا ئاڵا وەک رەمزێکی دیارو سیمبولێکی هەڵقوڵاوی خاک و خەڵکی هەر وڵات و نەتەوەیەک پێگەو ماناو تایبەتمەندی خۆی هەیە، هەر وڵاتێکیش بە ئاڵاکەیەوە دەناسرێتەوەو هەر ئاڵایەو بە شێوەیەک لە شێوەیەکان پێناسەی ئەو وڵاتەیەو تایبەتمەندیەکانی هەر وڵاتێک لە ناو ئاڵاکەیدا خۆی دەنوێنێت.


ئاڵای کوردستان بۆ یەکەم جار لە 17ی12ی1945 لە کۆماری مهاباد بەرز کرایەوەو بووە سیمبولی بەرخودان و شۆڕش و کڵپەی زەنگی شەڕەف و هەستانەوەو گیانفیدایی بۆ نەتەوەیەکی بەشمەینەتی زوڵم لێکراوی دابەشکراو، کە تایبەتمەندی و پێگەو واتاو مێژووی خۆی لەناو دڵی ملیۆنان رۆڵەی کورد جێگیر کردووە، پەرلەمانی کوردستانيش لە 19ی6ی2009 رۆژی 17ی کانونی یەکەمی وەک رۆژی ئاڵا دیاری کرد.


کورد مافی خۆیەتی وەک باقی وڵاتان ئاڵای تایبەت بەخۆی هەبێت، نەخاسمە ئاڵایەک کە نەخشە و شێوەی لە بوونی رەنگی سوورو سپی و سەوزو خۆری بیست و یەک تیشکی، کە تەعبیرە لە مێژووی نەتەوەیەکی ستەم لێکراو بەدەستی دوژمنانی رێی خەبات و گەیشتن بە مافی چارەنووس و ئازادی و سەربەخۆیی، رەنگی سوور بەواتای شۆڕش و شەهامەت و گیانفیدایی و خوێنی شەهیدان و هەستی پارێزگاری لە گەل و نیشتمان دێت، رەنگی سپی بە واتای گەلێکی ئاشتیخوازو مرۆڤدۆست و ژیانویستە، رەنگی سەوز بەمانای ئومێدو ئارامی و سروشتی نیشتمان و ئاوەدانی و ژینگەو تەنانەت بەشێک لە فەرهەنگی وڵاتان دەیگێڕنەوە بۆ هەبوونی باوەڕی ئایینی، بۆیە زۆرێک لە وڵاتانی ئیسلامی رەنگی سەوز لە ئاڵاکانیان هەیە، خۆریش بەواتای جەژنی نەتەوەیی نەورۆزو سەری ساڵی کوردی دێت.


بەدرێژایی مێژوو هەموو گەلان سوودیان لەوە بینیوە، کە ئاڵای خۆیان هەبێت و لە کاتی ئاشتی و جەنگ و بۆنەو خۆشی و ناخۆشی و نمایش و کێبڕکێی سیاسی و دیبلۆماسی و سەربازی ئیرادەو بوونی خۆیان بسەلمێنن و گوزارشت لە هێزو تواناو تایبەتمەندی و کلتورو پێکهاتەی نیشتمان و وڵاتەکەیان بکەن.


ئایینی پیرۆزی ئیسلام واقعیانە مامەڵەی لەگەڵ ئەم بابەتە کردووەو ئەم جۆرە لە گوزارشت و شوناسی نەتەوەیی نەک رەفز ناکاتەوە، بەڵکو لەناو موسڵمانانیش شەرعیەت بە بوونی ئاڵا بۆ گوزارشتکردن لە بوون و ناسین و سەروەری و رەمزی پێکهاتەو سیمبولی دەستی سەرکردەی پارێزەر دەدات و بە رەوای دەبینێ هەر گەل و میللەتێک ئاڵای خۆی هەبێت، تەنانەت پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) ئاڵای هەبووە، وەک ئیبن عەباس ریواتی کردووەو دەفەرموێ: ئاڵای پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) رەنگی رەش و سپی بووە. وە لەسەردەمی ئەودا هەڵکراوەو دراوەتە دەست کەسانێکی خاوەن هێزو ئیرادە بۆ پێشەنگی و سەرکردایەتی کردنی ئەو دەستەو کۆمەڵەیەی لەشێوەی سوپا بۆی دیاری کراوە، بەتایبەت لە کاتی جەنگدا ئاڵا هێمایەک بووە بەدەستی سەرکردە بە مەبەستی یەکڕیزی موسڵمانان و ئاراستەی جەنگاوەران و هێمایی یەکبوونی هەڵوێست و هیممەت و تۆکمەیی سوپا، تەنانەت کاتێک سوپای موسڵمانان لەگەڵ سوپای رۆم روو بەڕوو بوونەوە، بەبایەخەوە ئاڵای موسڵمانان بەدەستی سەرکردەی دیار زەیدی کوڕی حاریسەوە بوو، دواتر کەوتە دەستی جەعفەری کوڕی ئەبو تالیب و پاشان عبدالله کوڕی رەواحەو ئینجا خالیدی کوڕی وەلیدو نەیانهێشت ئاڵاکە بکەوێت، ئەمەش بەڵگەو ئاماژەیە کە ئاڵا لە ناو فەرهەنگی ئیسلامیدا رەمزی سەرکەوتن و شکۆمەندی و بەهێزی و پاراستن و هەستی بەرگری و نەکەوتنە، ئەمە وێڕای ئەوەی پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) رێگەی داوە هەر گەل و هۆزێک ئاڵای تایبەت بە خۆیان هەبێت، ئەمەش سەلمێنەری ئەو راستیە، کە ئیسلام دانی بە ماف و سەروەری و تایبەتمەندی هەر گەل و هۆزێک ناوە، بتوانن بەپێی مومارەسەی ئازادی و گەیشتن بەماف و پاراستنی سنووری یەکتری لەچوارچێوەی نیشتمانێک کۆببنەوەو رێز لە جیاوازی و شوناسی یەکترو چەمکی ئینسانیبوون بگرن، بۆیەش لەدوای پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) لەسەردەمی خەلافەتی راشیدین و دەوڵەتی ئەمەوی و عەباسی تا دەگاتە دەوڵەتی عوسمانی ئاڵا هەبووەو هێمای هێزو تایبەتمەندی خۆی بووە.


بایه‌خدانی ئیسلام به‌ ئاڵا لەبەر ئەوەیە کە ئاڵا چەترو کۆکەرەوەی وزەو هێزو ئیرادەی گەل و نەتەوەکانەو هۆکاری بەستنەوەی تاکە بە نیشتمانەکەی و هێمانی شارستانیەت و پێشکەوتن و سەرکەوتن و پارێزگاریکردنە، چونكه‌ هه‌ستی پارێزگاری و داكۆكی كردن له‌ هێماو سیمبول و مافی نه‌ته‌وه‌یی له‌ دیدی پێغه‌مبه‌ر (دروودی خوای له‌سه‌ر بێت) هه‌ستێكی زیندووه‌ بووه‌، به‌ ئه‌ندازه‌ی ئه‌وه‌ی حه‌زی كردووه‌ مرۆڤ له‌ژێر ئاڵای نه‌ته‌وه‌كه‌ی خۆی ببینێته‌وه‌ یان بۆ ئامانجی خۆپارێزی و پاراستنی عه‌قیده‌و كه‌ڕامه‌ت و خاك و خه‌ڵكی خۆی بجه‌نگێت، هه‌ر وه‌كو له‌م فه‌رمووده‌یه‌ هاتووه‌: (عن عَمَّارٍ أَنَّ النبي -صلى اللَّهُ عليه وسلم- كان يَسْتَحِبُّ لِلرَّجُلِ أَنْ يُقَاتِلَ تَحْتَ رَايَةِ قَوْمِهِ)، واته‌: له‌ عه‌مماره‌وه‌ گێڕدراوه‌ته‌وه‌، كه‌ پێغه‌مبه‌ر (درودی خوای له‌سه‌ر بێت) حه‌زو ئاره‌زووی له‌وه‌ بووه‌ هه‌ر كه‌سه‌ له‌ ژێر ئاڵای هۆزو نه‌ته‌وه‌كه‌ی خۆیدا بجه‌نگێت.


له‌فه‌رمووده‌یه‌كی تر هاتووه‌:  عَنْ جَابِرٍ – رضي الله عنه، يَرْفَعُهُ إِلَى النَّبِيِّ - صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: ( أَنَّهُ كَانَ لِوَاؤُهُ يَوْمَ دَخَلَ مَكَّةَ أَبْيَضَ)، واته‌: كاتێ‌ پێغه‌مبه‌ر (درودی خوای له‌سه‌ر بێت) چووه‌ ناو مه‌ككه‌ی پیرۆزه‌وه‌ ره‌نگی ئاڵاكه‌ی سپی بووه‌.


به‌پێی ده‌رهاوێشته‌و بنچینه‌ییه‌كانی ئه‌و فه‌رموودانه‌ی سه‌ره‌وه‌، وه‌ك چۆن پاراستن و پارێزگاری له‌ سامان و شه‌ڕه‌ف و دین و ژینی مرۆڤ ئه‌ركێكی پێویسته‌، به‌هه‌مان شێوه‌ كاتێ كۆمه‌ڵگه‌و كیان و نیشتمانیش ده‌كه‌وێته‌ مه‌ترسیه‌وه‌ پارێزگاری كردنی پێویسته‌و ئۆباڵی دیفاع و پاراستنی هێمای نه‌ته‌وه‌یی ده‌كه‌وێته‌ ئه‌ستۆی تاكه‌كانه‌وه‌، چونكه‌ ئه‌گه‌ر ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی و نیشتمانی کەوتە پشێوی وناسەقامگیری، ئه‌وه‌ سه‌رجه‌م بەر‌ژه‌وه‌ندییه‌ تایبه‌تی و گشتیه‌كانیش ده‌كه‌ونه‌ به‌ر هه‌ڕه‌شه‌ و مه‌ترسیه‌وه‌، وە هه‌ر كات ده‌ستێكی ده‌ره‌كی هێڕشی هێنایه‌ سه‌ر نیشتمان و ئاسایشی نه‌ته‌وه‌یی خسته‌ مه‌ترسی، دیفاع کردن واجبەو ده‌بێ ئه‌م دیفاع كردنه‌ش وه‌ك به‌شێك له‌ دینداری سه‌یر بكرێت.


سەرەڕای ئەمەش ئاماژه‌یه‌ به‌ بوونی هه‌ستی پارێزگاریكردن و نیشتمانپه‌روه‌ری و نه‌ته‌وه‌په‌روه‌ری خۆڕسك، له‌هه‌مان كات هێمایه‌ به‌وه‌ی مرۆڤ له‌ چوارچێوه‌ی ئه‌م هه‌ست و هه‌ڵوێسته‌ ئاماده‌ نییه‌ ئاڵای نه‌ته‌وه‌كه‌ی بنه‌وێت و شكست بخوات، چونكه‌ وه‌ستان و جه‌نگان و پارێزگاری هه‌ر كه‌سێك له‌ ژێر ئاڵای نه‌ته‌وه‌كه‌ی، نه‌ك هه‌ر كارێكی چاكه‌، به‌ڵكو له‌لایه‌ن پێغه‌مبه‌ره‌وه‌ (دروودی خوای له‌سه‌ر بێت) كارێكی باش و فه‌رمان پێكراویشه‌.


كه‌واته‌ بۆ ئێمه‌ی كورد كه‌ خاوه‌ن دەوڵەتی سه‌ربه‌خۆ نین پێویسته‌ ئاڵا زۆر گرنگ بێت، وه‌ به‌چاوی رێزو شكۆوه‌ لێی بڕوانین و بیكه‌ینه‌ هێماو سیمبولی نه‌ته‌وه‌یی و به‌هه‌موو توانایه‌كه‌وه‌ پارێزگاری لێ‌ بكه‌ین و وه‌ك په‌رچه‌می وڵات و هه‌وێنی ئاشتی و کوردایەتی و قوڵكردنه‌وه‌ی هه‌ستی  نیشتمانی و شوناسی نه‌ته‌وه‌یی سه‌یری بكه‌ین.


چونكه‌ پارێزگاری كردن له‌ ئاڵا به‌ ره‌نگ و نه‌خشه‌و ماناكانی چ وه‌ك كورد چ وه‌ك موسڵمان ئه‌ركێكی ئایینی و نه‌ته‌وه‌ییه‌، پارێزگاری كردنه‌ له‌ سیمبولی نیشتمان و كیان و مێژوو و خوێنی شه‌هیدان و مافی گه‌یشتن به‌ چاره‌نووس و سه‌ربه‌خۆیی و پاراستنی كه‌ڕامه‌ت و شكۆمه‌ندی و شانازییه‌كانی گه‌له‌كه‌مان.


* بەرپرسی راگەیاندنی یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان.


7 -  پەیامی پیرۆزبایی یەکێتی زانایان بە بۆنەی هاتنەوەی مانگی پیرۆزی رەمەزانەوە

بە بۆنەی هاتنەوە مانگی پیرۆزی رەمەزان یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان پەیامێکی پیرۆزبایی بڵاو دەکاتەوە، ئەمەی خوارەوە دەقەکەیەتی:


 


بسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ


((يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آَمَنُوا كُتِبَ عَلَيْكُمُ الصِّيَامُ كَمَا كُتِبَ عَلَى الَّذِينَ مِنْ قَبْلِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ)) البقرة: ۱۸۳


به‌ بۆنه‌ی هاتنه‌وه‌ی مانگی پیرۆزی ره‌مه‌زان، پڕ به‌دڵ پیرۆزبایی خۆمان ئاراسته‌ی سه‌رجه‌م موسڵمانان به‌گشتی‌و خه‌ڵكی كوردستان به‌ تایبه‌تی ده‌كه‌ین.


مانگی رەمەزان روکنێکە لە ئەرکانەکان ئیسلام و خوای گەورە لە سەر موسڵمانانی فەڕز کردووە، وەک دەرفەتێک بۆ خواپەرستی و نزاو لێبوردەیی و پاکبوونەوەو ئەنجامدانی کارو هەنگاوی خێرو چاکە، وە گه‌یشتن به‌ له‌ززه‌تی ئیمانی‌و نوێبوونەوەی دەروون و دووبارە داڕشتنەوەی لایەنی رەفتارو رەوشت و بەها باڵاکانو، به‌رجه‌سته‌بوونی دروشمه‌ ئایینیه‌كان له‌ناو كۆمه‌ڵگه‌دا‌.


گرنگە له‌پێناو ره‌زامه‌ندی خوا‌و هه‌ستی دینداری‌ و تاعەتکردن، بە خۆشحاڵی و نیەت و ئیخلاسەوە لە پێشوازی و خزمەتی مانگی قورئانی پیرۆز دابین و، نزای خێرو سەلامەتی و لەخوای گەروە بخوازین، لەم سۆنگەوه وەک هەمیشە چاوەڕوانیمان هەیە لە مامۆستایانی بەرێزی ئایینی ئەرک و خزمەتێکی شایستە بەرامبەر مزگەوت و موسڵمانان بنوێنن.


خوازيارين حکومەت و لایەنی پەیوەندار؛ تایبەتمەندی و رێزی ئەم مانگە لەبەر چاو بگرن، هەروەک دەخوازین لە دەزگاکانی راگەیاندن وێڕای خزمەتکردن بە بەرنامەی ئایینی رەچاوی هەستی موسڵمانان بکەن و گیانی تەبایی و برایەتی بڵاو بکەنەوە، برا بازرگان و دوکاندارەکانیش رەچاوی گەورەیی ئەم مانگەو گوزەرانی خەڵک بکەن و ئیستغلالی بازاڕ لەرێی گرانکردنی کاڵاو خواردەمەنیەکان نەکەن.


جارێكی تر پیرۆزبایی له‌گشت لایه‌ك ده‌كه‌ین‌و، ئومێده‌وارین مانگی ره‌مه‌زان ببێته‌ مایه‌ی خێرو خۆشی بۆ تێكڕای موسڵمانان به‌گشتی‌و گه‌لی كورد به‌تایبه‌تی. 


 


یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان


22ی ئــادارى 2023 زايــــنى


30ی شەعبانی 1444 هیجری


2ی نەورۆزی 2723 کوردی