قال تعالى: {فَاسْأَلُوا أَهْلَ الذِّكْرِ إِنْ كُنْتُمْ لَا تَعْلَمُونَ} (سورة النحل: 43)
الحمد لله، والصلاة والسلام على سيدنا محمد رسول الله، وعلى آله وأصحابه ومن والاه.
وبعد:
دوای ئه‌وه‌ی لیژنه‌ی فه‌توای لقی (سۆران)مام به نوسراوی به ژماره(24) له‌به‌رواری 15/2/2022 پرسیاریان كرد سه‌باره‌ت به‌وه‌ی كه ئایا دروسته به‌رامبه‌ر به بڕه پاره‌یه‌ك فه‌رمانبه‌رێك ده‌ست له وه‌زیفه‌ی خۆی هه‌ڵگرێت و كه‌سێكی تر شوێنه‌كه‌ی بگرێته‌وه، ئایا له‌م حوكمه‌دا هیچ جیاوازیه‌ك هه‌یه له نێوان فه‌رمانبه‌ری كه‌رتی گشتی و فه‌رمانبه‌ری كه‌رتی تایبه‌ت؟
ئه‌نجومه‌نی باڵای فه‌توا له دانیشتنی ئاسایی خۆیدا ژماره (5) له به‌رواری 5/4/2022م به‌م شێوه‌یه وه‌ڵامی دایه‌وه:
هه‌ر له كۆنه‌وه زانایانی مه‌زهه‌بی ئیمامی شافیعی و ئیمامی ئه‌بو حه‌نیفه فه‌توایان داوه كه دروسته فه‌رمانبه‌ر ته‌نازول له فه‌رمانبه‌ریه‌ته‌كه‌ی خۆی بكات به‌رامبه‌ر به بڕه پاره‌یه‌ك به‌مه‌رجێك حكومه‌ت و ده‌زگا په‌یوه‌ندیداره‌كانی ڕازی بن به‌م كاره‌و ئه‌وكه‌سه‌ی دێته شوێنی وه‌ك خۆی یان باشتر بێت له خۆی له به‌ڕێوه‌بردن و ڕاپه‌ڕاندنی ئه‌و كاره‌دا، به پیچه‌وانه‌وه له‌وكاته‌دا ئه‌م كاره حه‌رامه‌و به‌شێكه له گه‌نده‌ڵی و فێڵ له ماڵی گشتیدا.
شێخ ئیبن حه‌جه‌ری هه‌یته‌می ده‌فه‌رموێت: " وأفتى بعضهم بحل النزول عن الوظائف بالمال أي؛ لأنه من أقسام الجعالة فيستحقه النازل ويسقط حقه، وإن لم يقرر الناظر المنزول؛ لأنه بالخيار بينه وبين غيره والله أعلم..."
هه‌روه‌ها ده‌فه‌رموێت: " واستنبط السبكي مما هنا ومن خلع الأجنبي جواز النزول عن الوظائف بعوض ودونه والذي استقر رأيه عليه حل بذل العوض مطلقا وأخذه إن كان النازل أهلا لها" (تحفة المحتاج6/381و 7/454)
هه‌روه‌ها شێخی بوجه‌یریمی ده‌فه‌رموێت: " وأفتى الوالد بحل النزول عن الوظائف بالمال لمن هو مثله أو خير منه، أي؛ لأنه من أقسام الجعالة، فيستحقه النازل ويسقط حقه وإن لم يقرر الناظر المنزول له؛ لأنه بالخيار بينه وبين غيره اهـ شرح م ر".(حاشية البجيرمي على الخطيب 3/226). هه‌روه‌ها شێخی ئیبن عابدینی حه‌نه‌فی ده‌فه‌رموێت:" وعليه فيفتى بجواز النزول عن الوظائف بمال قال: العلامة العيني في فتاواه: ليس للنزول شيء يعتمد عليه ولكن العلماء والحكام مشوا ذلك للضرورة، واشترطوا إمضاء الناظر لئلا يقع فيه نزاع. اهـ." (حاشية ابن عابدين4/519
وه هیچ جیاوازی نیییه له‌م بابه‌ته‌دا له نێوان كه‌رتی گشتی وكه‌رتی تایبه‌تدا، ئه‌گه‌رچی دروستییه‌كه‌ی له كه‌رتی تایبه‌تدا دورتره له گه‌نده‌ڵی .
والله تعالی أعلم.
وصلی الله علی سیدنا محمد و علی آله و صحبه و سلم
ئه‌نجومه‌نی باڵای فه‌توا
4/ رمچان/ 1443ه = 5/نیسان/2022م = 16/ خاكه لێوه/ 2722ك
یەکێتی زانایان بە هاوبەشی سەنتەری روح ئەلحەیات دیدارێکی زانستی (چارەسەری تەندروستی لە نێوان شەریعەت و زانستی پزیشکیدا) بەرێوە دەبات
