بەداخەوە كێشەی ئافرەت كێشەی دوێنێ و ئەمڕۆ و و بەیانیش دەبێت، واتە ئاریشەیەكی كۆن و نوێ یە و تایبەت نیە بە زەمان و مەكانێكی تایبەت و دیاری كراو، پرسێكی هەستیاریشە چونكە لەكۆتاییدا كێشەی خێزان و كۆمەڵگە و تاكەكانی كۆمەڵگایە، بۆیە بەرەنگاربوونەوەو لەدژ وەستانەوەی ئەركی هەموومانە، ئەركێكی ئایینی و نیشتیمانی وتەنانەت ئینسانیشە، جاهەر هەوڵ و هەڵمەتێك لەلایەن هەرلایەن و دەزگاو ڕێكخراو و تەنانەت تاكە كەسێكیش بدرێت لەپێناو نەهێشتن و بنەبڕكردنی ئەم دیاردە ڕەزا قورس و دژ بەئینسانیە، ئێمەبەهەمووشێوەیەك پشتگیری دەكەین و دەستخۆشی و پێزانینمان هەیە بۆیان، وەلـێ ئەوەی جێ ی نیگەرانی و پەستیمانە هەندێ كەس و لایەن زۆرجار بەمەبەست و بێ مەبەست ئایین و پرانسیپەكانی ئیسلام بە تۆمەتباری ئەم پرسە ئەناسێنن و ئەیخەنە نێو قەفەسی تۆمەتباری، لەكاتێكدا گەركەسێك كەمترین شارەزایی لەئیسلام دا هەبێ و ئەلف بایەك لەئایینی پڕ لەدادوەریی ئیسلام بزانێ دەرك بەم ڕاستی یە دەكات كە لەنێو تێكست و دەقە ئایینییەكانی ئیسلام دەقێكی ڕاشكاوانە دەست ناكەوێت كەهاندانی بۆ ئەم كارە یان پرسێكی تری هاوشێوەی تێدابێت، مەگەر هەندێ دەق كە تەفسیرو تەئویل ی هەڵەی بۆ كرابێت، بەڵكو بەپێچەوانەوە ئایینی پیرۆزی ئیسلام لەمێژوودا گەورەترین شۆڕشی ڕاگەیاند دژ بە ئەنجامدانی توندو تیژی دژ بەڕەگەزی مێیینە و ژن كوژی و (وأْدُ الْبَنَات) و ئەنجامدەرانی، و هاوكات گەورەترین ڕیفۆرم و چاكسازی كرد لەژیانی كۆمەڵایەتی و تێڕوانینی كۆمەڵگا بۆ ئەم ڕەگەزەو ژیان و بوون و كەسایەتی سەربەخۆ و مافەسرووشتی یەكانی بۆگەڕاندەوە، لەئیسلامدا پیاو و ئافرەت بەیەك چاو سەیر دەكرێن بەپێ ی پرانسیپی مرۆڤبوون مامەڵەیان لەگەڵ دەكرێ نەك جیاوازی ڕەگەزی، هەریەكەیان ئەوی تریان تەواودەكات و تەواوكاری یەكترن، مەگەر لەهەندێ پرس كەبەشێك لەخەڵكی لەنا حاڵی بوون و نەشارەزاییانەوە بەمافیان دەزانن ئیسلام خاتری ئافرەتی گرتووە، ئافرەت مافی ڕادەربڕین و ڕەخنەگرتن و فێربوون و زانست خوازی و كاركردن و خاوەندارێتی و تێكڕای مافەكانی تری هەیە، كە لەم دەرفەتەكورتەدا بەداخەوە ناتوانین ئەو دەق و تێكستانەی قورئان و سوننەت و مامەڵە بەرزو بێ وێنەكەی پێغەمبەری پێشەوا(درودی خوای له سه‌ر بێت) كە لـە گەڵ هاوسەر و كچەكانی كردویەتی بخەینەڕوو، بەڵام دەپرسین بۆچی ئەوانەی كە خۆیان بە كارەكتەرو داكۆكی كاری مافی ئافرەت و پاڵەوانی ئەم بوارە دەناسێنن هەمیشە زوومی كامیراو پێنووسە نەشتەر ئامێزەكانیان و ڕوی دەم و قسەیان لە كۆمەڵگای ئیسلامی و خێزان و دامەزراوەكانیەتی ..؟ وەك بڵێ ی ئافرەتی موسڵمان ستەم لێكراوترین و بێ مافترین ئافرەتی جیهان بێ، دەپرسین بۆچی جار جارەیش باس لە وڵاتە ڕۆژئاوایی و بەناو پێشكەوتووەكان ناكەن، تاكو بزانین ئاخۆ ئافرەت و ڕەگەزی مێیینە لەژێر ڕەحمەتی ئەو كۆمەڵگا بە فریشتە وێناكراوانە چۆن دەگوزەرێن و چۆن چۆنی مامەڵەیان لەگەڵادەكرێت .. !؟ جا بەندە پێ ی باش بوو ئەگەر زۆر كورتیش بێ بۆ بەرچاو ڕوونی خوێنەری ئازیز هەندێ ئاماری توندوتیژی دژبەئافرەتان لەڕۆژئاوا بخەمە ڕوو، كە لەسەرچاوە باوەڕپێكراوەكانی ئەوان وەرگیراون .. *دكتۆرە (فاتیمە نصیف) كە یەكێكە لەچاڵاكانی بواری مافی ئافرەت كە بەڕەگەز عەرەبە دەڵێت: پێش ڕۆیشتنم بۆكۆنگرەی (پەكین) كە تایبەت بوو بەپرسی ناوبراو، داوام لە پۆلیسی فیدڕاڵی ئەمەریكی كرد كەوا هەندێ ڕاپۆرت و زانیاریمان پێ بدات لەمەڕ پرسی توندوتیژی دژ بەئافرەتی ئەمەریكی جا لەو زانیارییانەی كە پێیان داین ئەم ئامارانەی خوارەوەیان لەخۆ گرتبوو: *79% ی پیاوانی ئەمەریكا بەشێوەیەك لەهاوسەرەكانیان دەدەن شێواوی بەسەر ئەندامەكانیانەوە بەجێ دەهێڵن. *دكتۆر (جون بیریه) مامۆستای یاریدەدەرو مامۆستای دەرونناسی لەزانكۆی (كارولینا) نوسیویەتی: 17% ی ئەو ئافرەتە لێدراوانە لێدانەكانیان ئەوەندە توندە بەم هۆیەوە ئەخرێنە ژێر چاودێری توند (العنایە المركزە). *بەپێ ی ڕاپۆرتی وەكالەتی ناوەندی ئەمریكی بۆ پشكنین و لێكۆڵینەوە ـ F P T ـ لەهەر(18) چركەیەكدا لەئەمەریكا ژنێك لەلایەن مێردەكەیەوە لێ ی دەدرێت. *هەروەها ڕۆژنامەیەكی ئەمەریكی نوسیویەتی كە لە هەر (10) ئافرەت، ئافرەتێك وێی دەكەوێت، ڕۆژنامەی ـ Relation family ـ یش بەدوای ئەم هەواڵە دەنوسێت لەهەر دوو ئافرەت یەكێكیان لەلایەن مێردەكەیەوە لێ ی دەدرێت و دوچاری ستەم و توندو تیژی دەبێتەوە. *لە فەڕەنساش ساڵانە دووملیۆن ئافرەت دوچاری لێدان و توندو تیژی دەبنەوە .... ئەمینداری نهێنی دەوڵەت بۆمافەكانی ئافرەت (میشیل اندریە) دەڵێت: لەو وڵاتە تەنانەت ژیاندارانیش هەندێ جار لەئافرەت چاكتر مامەڵەیان لەگەڵدا دەكرێت، چونكە گەر پیاوێك لەشەقام لەسەگەكەی بدات، كەسێك لەلایەن (كۆمەڵەی نەرم و نیانی لەگەڵ ئاژەڵان)دا شكاتی لێ دەكات، بەڵام ئەگەر پیاوێك لەسەر شەقام و لەبەرچاوی خەڵك لە خێزانەكەی بدات كەسێك لەم وڵاتەدا خۆی ناجوڵێنێت. | 
