تێڕوانینێک هەیە پێی وایە ئەو بوومەلەرزەیەی لە باکورو رۆژئاوای کوردستان روویدا، غەزەب و نەفرەت و تووڕەبوونی خوای گەورەیەو تۆڵە لەوانە دەکاتەوە کە تاوان و ستەم و سەرپێچیان کردووە، لەکاتێکدا ئەم بابەتە رەهەندێکی زانستی و گەردوونی و عەقیدەیی هەیەو پێویستی بە شرۆڤەو لێکدانەوەی قوڵ و زانستی هەیە، لەهەمان کات ئەم جۆرە تێڕوانینە لەگەڵ رۆحی شەریعەت و رەحمەتی ئیسلام و بەزەیی خوای گەورە یەک ناگرێتەوە، چونکە لەلایەک دەگوترێ: بەپێی دەقی فەرموودە ئەوانەی بە داڕوخانی خانوو و باڵەخانەکان دەمرن شەهیدن، لەلایەکەی تریشەوە دەڵێن: خوا غەزەبی لێ گرتوون و لێیان توڕەیە، پرسیار ئەمەیە؛ چۆن دەکرێ لەیەک کاتدا خوا غەزەب لەیەکێک بگرێ و بە شەهیدیش لە قەلەمی بدات؟!

رووداو و دياردە سروشتییەکان دەرخەری دەستەڵاتی خوای گەورەن و زیاتر بۆ ئیمتیحانن نەک ئینتیقام، کاری مرۆڤیش ئەوە نیە لە جیاتی خوا بڕیار لەسەر کەسێک یان چەند کەسانێک، یان لەکاتی روودانی کارەساتێکی سروشتی بدات، بەوەی غەزەبە یان رەحمەت، یان ئەوان شایەنی ئەو غەزەبەن! چونکە حاڵ و کرداریان باش نەبووەو تاوانی گەورەیان ئەنجام داوەو فاسیدو فاسق و لەدین دەرچوون.

دیاردەی سروشتی و گەردوونی زۆرو هەمە جۆرن، ئاست و شێوەو شوێنیان دیار نیەو بابەتێکی غەیبی و لەدەستەڵاتی خوای پەروەردگارە، بۆیە بەتەنیا هۆکارێک یان چەند هۆکارێکی شرۆڤەیی لە واقعێکی تایبەتدا نابنە پێوەر بۆ دیارکردنی ئەوەی روو دەدات لەم دیاردە گەردوونیانە، سەرەڕای ئەمەش لەسەردەمی پێغەمبەران و سەحابە (سەلامی خوایان لەسەر بێت) بوومەلەرزە هەبووە، جاری واش بووە لە دوورگەو بیابانەکان، کە هیچ ئاوەدانی و ژیان و گوناهو خراپەی لێ نەبووە روویداوە، لەم حاڵەتانە هۆکارەکانی روودانی بوومەلەرزە چۆن و بە چ پێوەرێک دیار دەکرێن و لێک دەدرێنەوە؟

کەواتە دیاردەی سروشتی هێندەی پەیوەندی بە هۆشیارکردنەوەی مرۆڤەکان و پیشاندانی دەستەڵاتی خوای گەورە هەیە، هێندە پەیوەندی بە غەزەب لێگرتنی شوێن و خەڵکێکی تایبەتەوە نیە، قورئانی پیرۆز جوان وێنای دەستەڵاتی خواو ئەم دیاردە سروشتییانە دەکاو ئامانجەکە روون دەکاتەوەو دەفەرموێ: (وَمَا نُرْسِلُ بِالآيَاتِ إِلاَّ تَخْوِيفًا) الإسراء:59. واتە: به‌ڕاستى ئێمه‌ ته‌نها بۆ ترس‏ و داچڵه‌كاندن نه‌بێت، هيچ جۆره‌ موعجيزه‌يه‌ك نانێرين. ئیمامی قەتادە (ر.خ) لەبارەی تەفسیری ئەم ئایەتە دەفەرموێ: "إن الله يخوّف الناس بما شاء من آياته، لعلهم يعتبرون أو يذكرون أو يرجعون".

پرۆفیسۆر دکتۆر ئەحمەد محمود زاناو مامۆستای زانکۆی ئەزهەر دەڵێت: بوڕکان و بوومەلەرزە رووداوی سرووشتین و پەیوەندیان بە بابەتی خواپەرستی و ئیمان و تاعەت، کوفرو شیرک و تاوانەوە نیە، بەڵکو ئەمە دەستوورو سوننەتی گەردوونین و لەسەردەمی پێغەمبەران (سەلامی خوایان لەسەر بێت) وە لەسەردەمی ئیمامی عومەریش (رەزای خوای لێ بێ) روویانداوە.

بەپێی فەرموودەی پێغەمبەر (درودی خوای لەسەر بێت) حەوت جۆر شەهید هەن، یەکێک لەوان ئەو کەسەیە خانووی بەسەردا دەڕوخێت و بەهۆیەوە شەهید دەبێت، وەک دەفەرموێ: "الشَّهَادَةُ سَبْعٌ سِوَى الْقَتْلِ فِي سَبِيلِ اللَّهِ الْمَبْطُونُ شَهِيدٌ وَالْغَرِيقُ شَهِيدٌ وَصَاحِبُ ذَاتِ الْجَنْبِ شَهِيدٌ وَالْمَطْعُونُ شَهِيدٌ وَالْحَرِيقُ شَهِيدٌ وَالَّذِي يَمُوتُ تَحْتَ الهدم شهيد والمرأة تموت بجمع شهيد" رواه البخاری وابن حبان.

دەکرێ ئەم رووداوە گەورە سرووشتیە ناوازە کارەساتبارانە، بکەینە وێستگەی بەرچاوخستنەوەی دەستەڵاتی خوای گەورە بە ئاراستەی بەخۆداچوونەوەو گەڕانەوەو هۆشیاربوون لە خەوی غەفڵەت و نەرمبوونەوەی دڵە بێدارەکان و پەندو ئامۆژگاری وەرگرتن و ئامادەیی تاقیکردنەوەی بەندایەتی، بەواتایەکی تر ئەم زەمین لەرزەیە زەنگ و فاکتەری هەژاندنی رۆح و ویژدانمان بێ تا زیاتر روو لە خواو خێر بکەین و لە دونیای فانی تێبگەین و چەمکی ئینسانیەت و عەدالەت لەناومان زیاتر بەرجەستە بێت.

با پەیامی دیندارانەی ئێمە هەم نەرم بێ هەم رەحمەت، چونکە رەحمەتی خوا بەئەندازەی هەموو دونیاو قوڵایی دەریاو فراوانی نێوان ئەرزو ئاسمان بێ سنوورە، دەبێ بای ئەوەندە رەنگدانەوەی لە فەرهەنگ و بیرکردنەوەو رامانی ئیمانی ئێمە هەبێت، لانی کەم لەکاتی کارەساتی وادا بەزەییمان بە مرۆڤایەتی و تەنانەت گوناهبارانیش بێتەوەو نزای خێریان بۆ بکەین و پەند وەرگرین و رابچڵەکێین.. (إِنَّ فِي ذَلِكَ لَذِكْرَى لِمَنْ كَانَ لَهُ قَلْبٌ أَوْ أَلْقَى السَّمْعَ وَهُوَ شَهِيدٌ) ق:37.

بەکورتی؛ گەورەیی ئیسلام وا دەخوازێت ئەگەر خەڵکێکتان بینی لەناو دەریای گوناهو تاوان و سەرپێچی و ستەم و تەنانەت شیرک و کوفریش دابوون و خەریک بوو نغرۆ دەبوون، هەوڵمەدەن دەستیان بەسەرەوە بنێن و نقومیان بکەن، بەڵکو بەدوای رێ و رێکارێک بگەڕێن بۆ سەر رێی هیدایەت و رزگارکردنیان!

 مەلا عبدالله شێرکاوەیی

بەرپرسی راگەیاندنی یەکێتی زانایانی ئایینی ئیسلامی کوردستان